داروینیسم معکوس یا تکامل معکوس چیست ؟
داستان اول
پروژهای تعریف کردهاید و دو نفر پیمانکار را دعوت کردهاید که آن کار را انجام دهند. پیمانکار اول با اطمینان میگوید که حتما آن را انجام میدهد و دومی از شما وقت میخواهد تا فردا به شما زنگ بزند و میگوید که این کار شدنی است البته چالشهایی دارد که باید حتما آن را با شما در میان بگذارد.
داستان دوم
دو نفر کاندیدای مدیر عاملی شدهاند. شما آنها را به هیات مدیره دعوت میکنید و بر اساس اطلاعاتی که هفته پیش به آنان دادهاید از آنان میخواهید که برنامه و پیش بینی خود را از آیندهی شرکت مطرح کنند. فرد نخست برنامهی خود را با اطمینان کامل ارایه میکند و موفقیت شرکت را از پیش تضمینشده میداند ولی کاندیدای دوم برنامه کامل خود را مطرح میکند و موفقیت را مشروط به وجود پیشنیازهایی میداند که برخی محیطی هستند و برخی نیز در اختیار هیات مدیره.
تصمیمگیری و انتخاب
شما کدام یک از پیمانکاران و کدام از یک کاندیداها را انتخاب میکنید. بدیهی است ما چون از بی اطمینانی به آرامش نمیرسیم. اولین گزینه که به ما اطمینان میدهد را انتخاب میکنیم و در این مرحله در دام داروینیسم معکوس گرفتار میشویم.
استادی در دانشگاه آکسفورد این پدیده را «داروینیسم معکوس» نامگذاری کرده. در تکامل یا فرگشت یا داروینیسیم، قویترها میمانند و ضعیفترها حذف میشوند ولی در «داروینیسم معکوس» کسی که سخنان بی ارزش بیشتری بزند، موفقتر است. در این پدیده کسانی که اطمینان کاذب بیشتری تولید میکنند و ادعاهای گزافتری مطرح مینمایند، بیشتر پیروز میشوند و آنها که صادقانه بیاطمینانیها، چالشها و مشکلات را میگویند حذف میشوند.
راه حل چیست ؟
چه میتوان کرد؟ آیا این خطای ذهنی راه درمانی هم دارد؟ بله!
- هر آنکس که به شما اطمینان صد درصد میدهد مشکوک باشید. چرا که آنان که در یک رشته خبره هستند زوایا، موانع، عدم قطعیت ها و پیش نیازهایی را میبینند که یک تازه کار خوش خیال نمیبیند.
- به جای اعتماد به سخنان افراد به عملکرد گذشته آنان نگاه کنید. صدای اعمال بسیار رساتر از صدای گفتار است.
نویسنده: دکتر مجتبی لشکربلوکی
بسيار موجز، مفيد و كاربردي